मार्क झुकरबर्ग यांचा जन्म अमेरिकेमधील न्यूयॉर्क या शहरामध्ये १४ मे १९८४ ला झाला. उच्च शिक्षणासाठी त्यांनी अमेरिकेमधील हार्वर्ड विद्यापीठामध्ये कॉम्प्यूटर सायन्स हा विषय निवडला होता. त्याचा वर्गमित्र इडुआर्डो सेव्हरीन, डस्टिन मॉस्कोव्हिट्झ आणि ख्रिस ह्यूजेस यांच्यासमवेत त्याने फेसबुकचा शोध लावला होता. आश्चर्यकारकपणे, जगातील सर्वात लोकप्रिय सोशल नेटवर्किंग पृष्ठ असलेल्या वेबसाइटची कल्पना इंटरनेट वापरकर्त्यांनी एकमेकांच्या फोटोंना रेट करण्यासाठी एका प्रयत्नशीलतेमुळे फेसबुक चा शोध लागला.
फेसबुकचा मूळ :
सन २००३ मध्ये, हार्वर्ड विद्यापीठामधील द्वितीय वर्षात शिकत असताना झुकरबर्गने फेसमॅश नावाच्या वेबसाइटसाठी सॉफ्टवेअर तयार केले होते. त्याने हार्वर्ड विद्यापीठाच्या सुरक्षा नेटवर्कमध्ये हॅकिंग करून वसतिगृहांद्वारे वापरल्या जाणार्‍या विद्यार्थ्यांच्या आयडी प्रतिमांची नक्कल केली आणि त्याच्या नवीन वेबसाइटसाठी वापरली. ही वेबसाइट विद्या पीठामधील विद्यार्थ्यांच्या फोटोंची तुलना करण्यासाठी वापरण्यात आले.
फेसमॅश २८ ऑक्टोबर २००३मध्ये तयार करण्यात आले – काही दिवसांनी हार्वर्डच्या अधिकार्यांनी त्याच्यावर बंदी घातली. त्यानंतर, झुकरबर्गला सुरक्षेचे उल्लंघन, कॉपीराइटचे उल्लंघन आणि वैयक्तिक गोपनीयतेचे उल्लंघन केल्याच्या गंभीर आरोपाचा सामना करावा लागला. त्याच्या ह्या कृत्यामुळे त्याला हार्वर्डमधून हद्दपार व्हावे लागले, परंतु अखेर त्याच्यावरील सर्व आरोप फेटाळून लावण्यात आले.
द फेसबुक : हार्वर्ड विद्यार्थ्यांसाठी एक अ‍ॅप
4 फेब्रुवारी 2004 रोजी झुकरबर्गने द फेसबुक नावाची नवीन वेबसाइट सुरू केली. विद्यापीठाच्या विद्यार्थ्यांना एकमेकांना अधिक चांगल्याप्रकारे ओळखण्यासाठी मदत करण्याच्या निर्देशांनुसार त्यांनी त्या जागेचे नाव दिले. सहा दिवसांनंतर, जेव्हा ते हार्वर्डचे सिनियर विद्यार्थी कॅमेरून विंकलेव्हस, टायलर विन्कलवॉस आणि दिव्या नरेंद्र यांनी Harvard Connection नावाच्या सोशल नेटवर्किंग वेबसाइटची आपली कल्पना चोरल्याचा आरोप केला तेव्हा तो पुन्हा संकटात सापडला. नंतर दावेकर्त्यांनी झुकरबर्गविरोधात खटला दाखल केला, पण शेवटी हा विषय कोर्टाबाहेर निकाली निघाला.
द फेसबुक ही वेबसाइट प्रथम हार्वर्ड विद्यार्थ्यांसाठीच उपलब्ध होती. कालांतराने, झुकरबर्गने वेबसाइट वाढीसाठी आपल्या काही सहकारी विद्यार्थ्यांची यादी केली व त्यांची मदत घेतली. उदाहरणार्थ एडुआर्डो सेव्हरीन यांना business expansion ची जबाबदारी देण्यात आली तर डस्टिन मॉस्कोव्हिट्झ यांना प्रोग्रामर म्हणून घेण्यात आले. अ‍ॅन्ड्र्यू मॅकलमने साइटच्या ग्राफिक म्हणून काम केले आणि ख्रिस ह्यूजेस यांना प्रत्यक्ष प्रवक्ता म्हणून त्याची नियुक्ती केली, त्यानंतर त्या सर्वांनी मिळून द फेसबुक चे जाळे इतर काही विद्यापीठामध्ये सुद्धा विणले.
फेसबुक: जगातील सर्वात लोकप्रिय सोशल नेटवर्क
२००४ मध्ये, नॅपस्टर या कंपनी चे संस्थापक आणि गुंतवणूकदार सीन पार्कर कंपनीचे अध्यक्ष झाले. २००५ मध्ये फेसबूक डॉट कॉम हे डोमेन नाव विकत घेतल्यानंतर कंपनीने साइटचे नाव द फेसबुक वरुन फेसबुक असे बदलले. २००७ मध्ये व्हेंचर कॅपिटल फर्म Accel Partners ने फेसबुक मध्ये १२.७ दशलक्ष अमेरिकन डॉलर्सची गुंतवणूक केली, सप्टेंबर 2006 मध्ये, फेसबुकने जाहीर केले की कमीतकमी 13 वर्षाचा आणि वैध ईमेल पत्ता असलेला कोणीही सामील होऊ शकेल. २००८ च्या नंतर ही जगातील सर्वाधिक वापरली जाणारी सोशल नेटवर्किंग सर्व्हिस बनली होती. मार्क झुकरबर्गची फेसबुक मधील मिळालेल्या नफ्यामुळे अखेरीस तो जगातील सर्वात तरुण अब्जाधीश ठरला.
२०१० मध्ये त्यांनी त्यांची आपल्या कमीतकमी अर्ध्या संपत्ती धर्मादाय संस्थेला दान करण्याच्या वचननाम्यावर स्वाक्षरी केली. झुकरबर्ग आणि त्याची पत्नी प्रिस्किल्ला चॅन यांनी इबोला विषाणू 3 विरूद्ध लढा देण्यासाठी 25 दशलक्ष डॉलर्स दान केले आहेत. त्याच प्रकारे COVID १९ या महामारीत सुद्धा आणि शिक्षण, आरोग्य, वैज्ञानिक संशोधन या माध्यमातून जीवन सुधारण्यासाठी योगदान देत आहे.
