नागपंचमी हा हिंदूंच्या प्रमुख सणांपैकी एक आहे. हा दिवस पूर्णपणे नाग किंवा नागांना समर्पित आहे, ज्यांची हिंदू पौराणिक कथांमध्ये पूजा केली जाते. या दिवशी मोठ्या संख्येने भाविक नागांची पूजा करतात. भारत आणि नेपाळमध्येही हा सण पूर्ण भक्तिभावाने साजरा केला जातो. हिंदू कॅलेंडरनुसार, यंदा नागपंचमी सावन महिन्यातील शुक्ल पक्षातील पंचमी तिथीला म्हणजेच ९ ऑगस्ट २०२४ रोजी साजरी केली जाईल. Nag Panchami Festival Information
Government jobs 2024 : अंगणवाडी मदतनीस पदासाठी भरती सुरू; ‘इथे’ करा अर्ज
Metro Recruitment 2024 : महा मेट्रो मध्ये नवी मुंबई,पुणे व नागपुर येथे भरती; सूचना अर्ज करा
Mazi ladki bahin yojana : ऑनलाइन अर्ज करा, पात्रता आणि फायदे सविस्तर माहिती.
नाग पंचमी माहिती:
नाग पंचमी हा सण भारतात श्रावण महिन्यातील शुक्ल पक्षाच्या पंचमीला साजरा केला जातो. या दिवशी नाग किंवा सापांची पूजा केली जाते. हा सण विशेषतः महाराष्ट्र, उत्तर प्रदेश, बंगाल, ओरिसा, आणि कर्नाटक यांसारख्या प्रदेशात मोठ्या प्रमाणावर साजरा केला जातो.
नाग पंचमीच्या पूजेचे महत्व:
- निसर्गाशी संबंध: नाग पंचमी हा सण निसर्गाशी संबंधित आहे. नाग हा निसर्गाचा अविभाज्य भाग आहे आणि या दिवशी त्याची पूजा करून त्याला सन्मान दिला जातो.
- धर्मशास्त्रानुसार: हिंदू धर्मात नागाला देवतेचे रूप मानले जाते. नाग पौराणिक कथा आणि शास्त्रांमध्ये महत्वाची भूमिका बजावतात. विष्णूच्या शेषनागावर विश्रांती घेणाऱ्या रूपात, तसेच शिवाच्या गळ्यातील नाग म्हणून त्याचे महत्त्व आहे.
- कृषी संस्कृती: या दिवशी शेतकरी नागाची पूजा करून शेतीसाठी आशीर्वाद मागतात. नाग पंचमीचा सण विशेषतः पावसाळ्याच्या काळात येतो, जेव्हा साप पाण्याच्या शोधात बाहेर येतात. यामुळे त्यांच्या संरक्षणाची आणि त्यांच्या प्रति आदराची भावना निर्माण होते. Nag Panchami Festival Information
नाग पंचमीच्या पारंपरिक पूजा:
- पूजा विधी: या दिवशी नागाची प्रतिमा किंवा सापाचे चित्र काढून त्याची पूजा केली जाते. काही ठिकाणी खरे नाग देखील पूजले जातात.
- फळ आणि दूधाचा नैवेद्य: नागाला दूध, फळे, आणि लाह्या यांचा नैवेद्य अर्पण केला जातो. काही ठिकाणी लोक खऱ्या नागांना दूध पाजतात.
- रांगोळी आणि अलंकरण: घराच्या प्रवेशद्वारावर नागाची रांगोळी काढून त्याला फुले, तांदूळ, आणि हळद-कुंकवाने सजवले जाते.
नाग पंचमीच्या कथा:
- कृष्ण आणि कालीय नागाची कथा: श्रीकृष्णाने कालीय नागाला पराभूत केले आणि यमुनेच्या जलाला विषमुक्त केले, ही कथा नाग पंचमीशी संबंधित आहे.
- सती सावित्रीची कथा: सावित्रीने आपल्या पतीचे प्राण नागाच्या तोंडातून परत आणले, अशी कथा देखील याच दिवशी सांगितली जाते.
नाग पंचमी हा सण आपल्याला निसर्गाशी एकरूप होण्याचे, तसेच जीवमात्रांच्या प्रति आपुलकी राखण्याचे महत्व शिकवतो.
नाग पंचमी 2024: तारीख आणि वेळ
पंचमी तिथी प्रारंभ – 9 ऑगस्ट 2024 – 12:36 AM
पंचमी तिथी संपेल – 10 ऑगस्ट 2024 – 03:14 AM
पूजा मुहूर्त – 9 ऑगस्ट 2024 – सकाळी 05:25 ते सकाळी 08:00
नागपंचमी सावन महिन्यात येते जो भगवान शिवाला समर्पित पवित्र महिना आहे. हिंदू धर्मग्रंथांनुसार, नागांना नेहमीच विशेष स्थान दिले जाते आणि त्यांची देवता म्हणून पूजा केली जाते. नागपंचमीच्या या शुभ दिवशी भक्त नाग, नाग किंवा नाग यांची देव म्हणून पूजा करतात. लोक मातीपासून साप बनवतात आणि त्यांना वेगवेगळे आकार देतात आणि त्यांना रंग देतात, त्यांची पूजा करतात आणि दूध आणि इतर अन्नपदार्थ देतात. बरेच लोक नाग किंवा सापांशी संबंधित मंदिरांना भेट देतात आणि पूजा करतात, विशेषत: दक्षिण भारतात. त्या मंदिरांमध्ये विशेष पूजा केल्या जातात आणि लोक हा उत्सव मोठ्या थाटामाटात साजरा करतात. सर्पप्रेमीही साप घेऊन रस्त्यावर येतात आणि त्यांना दूध आणि पैसे दिले जातात. Nag Panchami Festival Information
नाग पंचमी 2024: काय आहे नाग पंचमीचा इतिहास
हिंदू धर्मात नागपंचमी साजरी करण्याशी संबंधित अनेक पौराणिक कथा आहेत. अशीच एक लोकप्रिय कथा भगवान कृष्ण आणि कंसाची आहे. कंसाच्या अंताचे कारण भगवान श्रीकृष्ण असल्याचे मानले जात असल्याने कंसाने कालिया नावाच्या नागाला भगवान श्रीकृष्णाला मारण्यासाठी पाठवले. एके दिवशी भगवान श्रीकृष्ण आपल्या मित्रांसोबत नदीजवळ खेळत असताना त्यांचा चेंडू पाण्यात पडला. त्याचा चेंडू शोधण्यासाठी तो पाण्यात गेला असता कालियाने त्याच्यावर हल्ला केला. पण आपल्या विशेष शक्तीमुळे कृष्णाने केवळ सापालाच पराभूत केले नाही तर त्याच्या डोक्यावर बसून बासरी वाजवली. कालियाने बालकृष्णाची माफी मागितली आणि वचन दिले की तो गावकऱ्यांचे नुकसान करण्यासाठी कधीही परतणार नाही.
नाग पंचमी 2024: नागपंचमीला बाहुल्या का मारल्या जातात?
पौराणिक कथेनुसार एक मुलगा महादेवाचा मोठा भक्त होता. तो रोज मंदिरात जाऊन शंकराची पूजा करत असे. तो मुलगा रोज मंदिरात नागदेवतेचे दर्शन घेत असे. एकदा श्रावण महिन्यात तो मुलगा आपल्या बहिणीसोबत शिवलिंगाची पूजा करायला आला. तेव्हा भावा-बहिणीच्या पूजेने प्रसन्न होऊन नागदेवता त्या दोघांजवळ येऊन बसले. हे पाहून मुलाची बहीण खूप घाबरली. साप आपल्या भावाला चावेल अशी भीती वाटल्याने त्याने सापाला काठीने मारहाण करण्यास सुरुवात केली. त्यामुळे साप गंभीर जखमी झाला. सापाची अवस्था पाहून भावाला खूप वाईट वाटले. त्यावेळी मंदिरात उपस्थित असलेल्या पुजाऱ्याने एका निरपराध सापाचा छळ केल्याने बहिणीवर सापाचा शाप लागला असून, त्यामुळे तुमच्या बहिणीला अनेक गंभीर परिणाम भोगावे लागतील, असे सांगितले. भावाने या शापातून मुक्त होण्याचा मार्ग विचारला तेव्हा पुजाऱ्याने त्याला कापडाची बाहुली बनवण्यास सांगितले. मुलाने पुजाऱ्याच्या सूचनेनुसार कापडी बाहुली बनवली आणि तिला 11 वेळा सरळ आणि 11 वेळा उलटे मारायला सुरुवात केली. मग त्याने ती बाहुली जमिनीत खोलवर गाडली आणि मग नागाची पूजा केली. भावाने हे करताच बहिणीला सापाच्या शापातून मुक्तता मिळाली. तेव्हापासून नागपंचमीला नागदेवतेला कोणत्याही प्रकारचा त्रास होऊ नये म्हणून बाहुलीला मारले जात असल्याचे सांगितले जाते.
नागपंचमीच्या दिवशी रोटी का बनवली जात नाही?
नागपंचमीच्या दिवशी लोखंडी वस्तूंचा वापर निषिद्ध मानला जातो. अशा स्थितीत लोखंडी तव्यावर रोटी बनवल्यास ती अत्यंत अशुभ मानली जाते. इतकंच नाही तर पान हे सापाच्या फणाचं प्रतीक मानलं जातं अशीही एक मान्यता आहे. अशा वेळी तवा गॅसवर किंवा गॅसवर ठेवल्यास नागदेवता कोपतात. त्यामुळे नागपंचमीच्या दिवशी चुलीवर तवा ठेवू नये. याशिवाय पान हे राहूचे प्रतीकही मानले जाते. त्याचबरोबर या दिवशी पानाचा वापर केल्यास राहूचा प्रभाव तुमच्या कुंडलीत वाढतो. त्यामुळे अनेक प्रकारच्या समस्या सुरू होतात. त्यामुळे या दिवशी भाकरी खाणे निषिद्ध मानले जाते. यासोबतच नागपंचमीच्या दिवशी जर कोणी रोटी खाल्ली तर त्याच्या आयुष्यात पैशाची कमतरता येते. याशिवाय कुटुंबातील सदस्यांच्या प्रगतीच्या मार्गात अनेक प्रकारचे अडथळे येतात.
